Een van de meesterwerken van de bekende Belgische symbolist Fernand Khnopff (1858-1921) werd vanuit Amerika terug naar België gehaald. Het gaat om het portret van zijn zuster Marguerite, een werk waarvan hijzelf nooit afstand wilde doen. Het schilderij was het belangrijkste element in de blauwe kamer, een soort toevluchtsoord in zijn woning in Brussel waar hij zijn geliefkoosde werken en reproducties bewaarde.
Na de dood van de kunstenaar kwam het portret terecht bij zijn zuster Marguerite en bleef het tot in 1984 in handen van de familie. Vervolgens belandde het werk echter in een Amerikaanse privécollectie. De Koning Boudewijnstichting kon het op 28 februari 1991 kopen op een veiling in New York. Door deze tussenkomst keerde het Portret van Marguerite terug naar België, waar ze te zien is in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten.
Het Portret van Marguerite geldt als de grondslag van Khnopffs portretkunst. Het introduceert een nieuw thema: dat van de mysterieuze vrouw. Khnopff beeldt via zijn geliefkoosde model, zijn zuster Marguerite, zijn ideale vrouw uit. De kunstenaar is hier niet op zoek naar de individualiteit van het model, maar naar de uitwerking van een vrouwelijk type.
De geïdealiseerde Marguerite is onbereikbaar geworden. Niets op dit portret stelt ons in staat om met het model in contact te komen. Marguerite staat bijna symmetrisch voor een gesloten deur die haar universum aan de achterzijde afsluit, zoals dat ook aan de voorzijde het geval is. Enkel de blik van Marguerite zou ons toegang tot haar ziel kunnen verlenen, maar ze wendt zich van ons af. Haar witte jurk met hoge kraag omsluit haar als een harnas. Haar lichaam, zonder voeten, de handen in handschoenen gehuld, laat niets van haar diepere wezen doorschemeren. Haar onbedekte gelaat is geïdealiseerd, ietwat triest. De linkerarm houdt ze onnatuurlijk achter haar middel, alsof ze haar elegante rechterhand, die door de handschoen beschermd wordt en aldus onbereikbaar is, wil beletten een teken aan de toeschouwer te geven.
