Omslagontwerp voor 'Le Sculpteur de Masques' van Fernand Crommelynck

Toneelschrijver Fernand Crommelynck deed beroep op kunstenaar Léon Spilliaert om de omslag van zijn toneelstuk Le Sculpteur de Masques te ontwerpen. Dit omslagontwerp uit 1907 is een eerste versie van het gelijknamige ontwerp dat wordt bewaard in het Museum van Elsene. De illustratie is in tal van opzichten belangrijk. Ze dateert uit de beste periode van Spilliaert en toont zijn virtuoze kunnen. Daarnaast vormt ze een unieke getuige van de samenwerking tussen kunstenaars, schrijvers en de Belgische culturele wereld in die tijd. Dankzij de aankoop van het Fonds Marie-Jeanne Dauchy, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, behoort dit werk nu tot onze openbare collecties. Het werd ondergebracht in het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek van België, waar het in de beste omstandigheden bewaard wordt en voor iedereen toegankelijk is.

Een kunstwerk op de omslag

Léon Spilliaert maakte dit omslagontwerp in 1907 en interpreteerde hiervoor de titel van het toneelstuk van Fernand Crommelynck. Het werk, uitgevoerd op papier in Chinese inkt, kleurpotloden en potlood, toont een geschetst silhouet van een man die aan een toonbank zit, zijn hoofd voorover tussen zijn handen. Achter hem staan vier rijen maskers of gezichten met diverse uitdrukkingen uitgestald. De rijen maskers worden onderbroken door een halfgeopende deur, die het eenpuntsperspectief van de toonbank doortrekt. Rechts onderaan signeert Spilliaert met de letters LSp. De kunstenaar gebruikt gestileerde letters om de auteur, titel en uitgever van het werk te vermelden. Die letters, in combinatie met de opbouw van de bijna monochroom geschilderde scène, versterken de expressionistische en beklemmende sfeer die typerend is voor het werk van de Belgische schilder aan het begin van de 20ste eeuw. Het ontwerp is doordrongen van de virtuositeit die deze Belgische kunstenaar beroemd zou maken.

Léon Spilliaert en de literatuur

Tekenaar en schilder Léon Spilliaert werd in 1881 geboren in Oostende. Vanaf het begin van de 20ste eeuw maakte hij werken die een symbiose vertonen tussen het symbolisme van de late 19de eeuw en een zekere expressionistische moderniteit. De jonge Spilliaert was nauw bevriend met de dichter Emile Verhaeren, die hij ontmoette via de uitgever Léon Deman, en was geboeid door de klassieke literatuur en de literatuur van zijn tijd. Al in 1902 vroeg de uitgever hem om de drie delen van Maurice Maeterlincks Théâtre te illustreren (in 2022 eveneens aangekocht door de Koning Boudewijnstichting, via het Fonds Eliane Vercaempt). Het jaar 1907 bleek op artistiek vlak bijzonder productief: de kunstenaar maakte onder meer zichten op dijken en stranden waarin hetzelfde uitgerekte perspectief te zien is als in de compositie voor Le Sculpteur de Masques van Fernand Crommelynck.

De vele gezichten van Crommelynck

Fernand Crommelynck werd in 1886 geboren in Parijs. Deze belangrijke naam uit de Franstalige literatuur had vele gezichten: hij was niet alleen toneel- en romanschrijver, maar ook acteur, journalist, regisseur en scenarioschrijver. Crommelynck verdeelde zijn tijd tussen Parijs en Brussel, een stad die hij erg koesterde, net als zijn regelmatige verblijven in Oostende. Le Sculpteur de Masques is kenmerkend voor het theater van Crommelynck: een theater vol actie, intense spanning en personages verwikkeld in psychologische droste-effecten. Een wereld die Léon Spilliaert wel móést inspireren.

Aankoop door het Fonds Marie-Jeanne Dauchy

Het Fonds Marie-Jeanne Dauchy zet zich in voor de instandhouding, bewaring, bescherming, restauratie en valorisatie van Brussels cultureel erfgoed. Dankzij de inzet van dit Fonds kon dit omslagontwerp van Spilliaert aangekocht worden, met het oog op zijn bewaring in het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek van België.