Blijde intrede en overhandiging van de sleutels

Een 16de eeuw wandtapijt, dat mogelijks in Doornik vervaardigd werd en getuigt van de verschillende stijlen die in de pre-Renaissance samenkomen, krijgt een plaats in het TAMAT in Doornik. Dankzij het Fonds Claire et Michel Lemay kon dit mysterieus wandtapijt, aangekocht worden.

Doorniks Erfgoed

Dit 16e-eeuws wandtapijt, dat vermoedelijk een ‘Blijde intrede’ of ‘Overhandiging van de sleutels’ afbeeldt, behoorde lange tijd tot de kunstcollectie van ING. Toen dit mogelijks Doorniks wandtapijt op de markt kwam, besloot het Fonds Claire et Michel Lemay het aan te kopen.

Het Fonds Claire et Michel Lemay zet zich in voor het Doorniks erfgoed en gaf het wandtapijt in bruikleen aan het TAMAT, het centrum voor tapijtkunst, muurkunsten en textielkunsten in Doornik. Daar wordt het werk verder bestudeerd.

Mysterieuze scène

Wat het wandtapijt zo boeiend en mysterieus maakt, is dat er geen vergelijkbaar voorbeeld bestaat en dat slechts weinig informatie gekend is over de afgebeelde scène.

Een historische hoofse scène?

Het wandtapijt is hoofdzakelijk opgebouwd uit figuren van het hof. De menigte staat rond een knielende man die een grote sleutel lijkt te overhandigen aan een vrouw. Een plechtige scène waarbij de man uit eerbied zijn hoed afneemt. Het gebeuren vindt buiten plaats, in een militaire kampomgeving met luxueuze tenten. In de verte duiken twee kastelen op. Het zou een blijde intrede of een overhanding van sleutels kunnen zijn, maar de historische context moet verder bestudeerd worden en een bijbelse thematiek is niet uitgesloten.

Pre-Renaissance

Kenmerkend voor de pre-Renaissance in de Vlaamse tapijtkunst (circa 1515-1520) is dat er twee stijlen samen komen in het wandtapijt. De typische Vlaamse schildersstijl van het einde van de gothiek is zeer sterk aanwezig, maar er zijn ook al enkele elementen uit de Italiaanse Renaissance zichtbaar.

Gotisch van stijl zijn de onpersoonlijke figuren, die weinig expressie op het gelaat tonen en gekleed zijn in zware gewaden met brede schaduwen om de plooien en het lichtspel weer te geven. Ook het beperkt perspectief en het contrast van de kleuren (rood, blauw en geel) zijn nog vrij gothisch.

De invloed van de Renaissance blijft beperkt tot enkele siermotieven. Vooral de luxueuze mode en accessoires zijn vrij renaissancistisch. Vanaf 1520 zal de Italiaanse Renaissance meer op het voorplan treden van de Vlaamse tapijtkunst.

Brussel of Doornik?

Door het ontbreken van merken, weten we niet zeker waar het wandtapijt werd vervaardigd. Vermoedelijk is het afkomstig uit Brussel of Doornik. Hoewel Brussel als grootste en beste productiecentrum geldt in de 16e eeuw, was Doornik eveneens een bekend weefcentrum met een grote productie tot het midden van de 16e eeuw.

De verschillende machtwisselingen in Doornik leverden heel wat bestellingen op. Eerst stond Doornik onder Frans bewind, nadien was het in Engelse handen en daarna kwam de stad onder de heerschappij van de Habsburgers. Bij elk bezoek van een nieuwe machtshebber bestelde het stadsbestuur een wandtapijt als geschenk. Wie weet kan deze blijde inkomst en overhandiging van de sleutels in deze context gezien worden…