Van Dyck keert terug naar Antwerpen

25 september 2018

Na meer dan 40 jaar in privébezit keert ‘De apostel Mattheüs’, met de hulp van de Koning Boudewijnstichting, terug naar Antwerpen. De Koning Boudewijnstichting verwierf dit vroege topwerk van Anthony Van Dyck via een legaat. Nu de restauratie afgerond is, wordt het voor iedereen toegankelijk gemaakt in het Rubenshuis. Het is de enige compositie van de bekende Böhlerreeks die in een Belgische publieke collectie te zien is.

Betekenisvolle werken van ons culturele erfgoed bewaren, beschermen, valoriseren en publiek toegankelijk maken: daar zet de Koning Boudewijnstichting zich al meer dan 30 jaar voor in. Toen de Stichting dit vroege werk van Van Dyck ontving via een legaat van het Fonds Generet, contacteerde ze het Rubenshuis voor advies. Al snel bleek dat het om een zeer bijzonder werk ging. Het schilderij is onderdeel van een serie apostelen die Van Dyck tussen 1618 en 1620 schilderde, wellicht onder invloed van Rubens. Rubens had reeds omstreeks 1610 een serie apostelen voor de hertog van Lerma gemaakt. Vandaag is Van Dycks zogenaamde ‘Böhlerreeks’, genoemd naar de Duitse kunsthandelaar Julius Böhler die de apostelserie omstreeks 1914 verwierf uit een Italiaanse privéverzameling, wereldwijd verspreid. Acht van de dertien composities bleven bewaard, waarvan enkelen in particulier bezit. ‘De apostel Mattheus’ is echter het enige werk uit deze reeks – en overigens het enige schilderij van een Van Dyck-apostel – dat in België bewaard bleef.

Dat dit een topwerk is dat voor de toekomstige generaties beschermd moet worden en toegankelijk gemaakt, staat buiten kijf. De Koning Boudewijnstichting bekostigde dan ook een grondige analyse en de broodnodige restauratie van het portret van deze krachtige en tegelijkertijd contemplatieve mannenfiguur. Nu de restauratie afgerond is, is dit werk van Rubens’ meest getalenteerde leerling te bewonderen in het Rubenshuis. Met dit langdurig bruikleen verrijkt de Koning Boudewijnstichting voor de zevende keer de collectie van het Rubenshuis. De Stichting gaf eerder onder meer het zilveren sierstel van Theodoor Rogiers, de Hercules van Lucas Faydherbe, De Ganay manuscript naar Peter Paul Rubens en twee schilderijen van Jacob Jordaens in langdurig bruikleen. In het kader van het culturele stadsfestival ‘Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert’ plaatst het Rubenshuis ‘De apostel Mattheüs’ extra in de kijker.