Een Romaans beeldhouwwerk hervindt zijn pracht

1 maart 2013

De ‘Sedes Sapientiae’ van de Sint-Laurenskerk te Séron (Forville), komt na een lange restauratie terug naar Namen en wordt ondergebracht in het Musée provincial des Arts anciens du Namurois. Een project van het Fonds Léon Courtin – Marcelle Bouché.

Dit beeldje van een madonna gezeten op een troon is één van de zeldzame 12de-eeuwse Sedes Sapientiae die in België bewaard bleven en die in de loop van de geschiedenis geen drastische veranderingen heeft ondergaan.

De maagd hield oorspronkelijk het kind Jezus en een scepter in haar handen. De troon, die aanvankelijk wellicht een hoge rugleuning had, werd aangepast, vermoedelijk om het beeld in een nis of op een altaar te kunnen zetten. Wat ervan overblijft, lijkt al een ‘gotisch’ tintje te hebben. De plooien van het gewaad ter hoogte van de benen van Maria creëren een beweging die het statische van het bovenlichaam verzachten. Deze stijl die haar inspiratie vond in de Byzantijnse tijd, was typisch voor de maesta’s (getroonde Maria met Christuskind op haar schoot) in onze streken.

Het beeldje, dat gemaakt werd door een kunstenaar uit de regio, is door de eeuwen heen verschillende keren overschilderd, wat de juiste leesbaarheid van dit kunstwerk bemoeilijkte. Daarom werd het werk door het Koninklijk instituut voor het Kunstpatrimonium onderzocht en gerestaureerd. Een stratigrafische en topografische studie van de polychromie heeft uitgewezen dat het hele gewaad van Maria oorspronkelijk verguld was. Van die polychromie zijn helaas maar enkele sporen overgebleven. Een eerste overschildering, die in de 14de eeuw kan worden gedateerd, werd daarentegen wel goed geconserveerd. Ze was echter overal bedekt met resten van latere overschilderingen (op sommige plaatsen tot zes lagen) en witsel die de aanblik van het kunstwerk grondig verstoorden. Vooral het gezicht, dat met een recentere polychromielaag bedekt was, zag er uitdrukkingsloos en pafferig uit.

Daarom werd besloten de eerste overschildering bloot te leggen – een bijzonder delicate onderneming die van begin tot eind met een oogheelkundig scalpel onder de binoculaire microscoop werd uitgevoerd. De romaanse Madonna is nu gehuld in een kleurrijk gewaad (rood, blauw en groen), versierd met decoratieve motieven die destijds verguld waren. Maria’s gelaat heeft zijn fijne trekken, zijn uitdrukking en zijn mooie blauwe ogen weer helemaal teruggekregen.

Opdat het gerestaureerde beeld in goede omstandigheden bewaard zou kunnen worden, heeft de kerkfabriek beslist om het beeldhouwwerk onder te brengen in de schatkamer van het Musée provincial des Arts anciens du Namurois. Een getrouwe kopie van het beeld, met de polychromie zoals die na de restauratie weer te zien is, zal op de oorspronkelijke plaats in de Sint-Laurencekerk van Séron worden tentoongesteld.